QCEA en het Quaker Asiel en Vluchtelingen Netwerk (QARN) hebben onlangs navraag gedaan naar het werk dat Europese Quakers doen met vluchtelingen en asielzoekers. Eén van de reacties was afkomstig van een groep in Italië, die trainingen heeft ontwikkeld voor mensen die met migranten in Europa werken. Vrijwilligers die vluchtelingen bijstaan ontwikkelen zelf vaak een secundair trauma en hebben hulp nodig om hiermee om te gaan. Kate McNally (QCEA’s vrijwillige Project Coordinator m.b.t. Gedwongen Migratie) interviewde Dr. Leyla Welkin over deze kwestie. Leyla is een levenslange Quaker en een psycholoog, gespecialiseerd in de behandeling van secundaire trauma’s.
Wat is posttraumatische stress?
Leyla merkte op dat de fundamentele kwestie in het omgaan met trauma geweld en misbruikt vertrouwen zijn. Het geweld kan daarbij van seksuele, politieke, sociale of familiale aard zijn. De rode draad is dat het onze menselijkheid degradeert. De effecten op slachtoffers en overlevenden zijn vaak lang na het geweld nog te zien.
Geweld vernietigt onze sociale banden. Die banden zijn geworteld in onze vroegste contactbeleving met onze familie. We hebben behoefte aan verbinding met anderen, deel te zijn van een gemeenschap – niet alleen op sociaal en geestelijk niveau maar ook op een biologisch, neurologisch niveau. Ons zenuwstelsel ontwikkelt zich binnen de context van een gezin, een veilige plaats waar we leren vertrouwen dat aan onze basisbehoeften zal worden voldaan. Geweld breekt dit vertrouwen af door de veiligheid te vernietigen die we bij anderen vinden.
Wat zijn enkele van de tekenen van secundaire trauma?
Helpers die de overlevenden van trauma verzorgen, worden zelf rechtstreeks getroffen door deze schending van vertrouwen, en merken dat hun eigen vertrouwensmechanisme begint af te brokkelen. Het eerste teken van dit secundaire trauma is verdriet en depressie. Onbehandeld, kan dit leiden tot geïsoleerd en daarna verdoofd voelen, in een poging om niet te voelen wat we voelen. Deze weg kan uiteindelijk leiden tot verslaving, waar de drugs, alcohol, seks, gokken of voedsel tijdelijk het verlangen naar comfort, gemeenschap en verbinding compenseren.
Hoe wordt het behandeld?
Er zijn verschillende behandelingswijzen voor een secundaire trauma. Het eerste vereiste is echter dat dit trauma wordt erkend. Degenen die eraan lijden proberen vaak om door te ploeteren en ontkennen dat er een probleem is. Immers, anderen hebben het veel erger. Secundair trauma gedijt op het negeren. Eenmaal erkend, kan het worden behandeld door verbindingen met anderen te maken, in een vorm die geschikt is voor de betrokken persoon. Daarbij kan kunst, dansen, muziek, wandelen in het bos, praten met anderen, een rol spelen.
Wat kan ik doen voor iemand die lijdt aan secundaire trauma?
Activiteiten die ondersteund worden door een zorgzame gemeenschap van vrienden en familie zijn belangrijk. Mensen moeten zich verzorgd voelen – wat ze daar ook van vinden. “Gemeenschap is waar genezing gebeurt”, zegt Leyla. Mensen die lijden aan secundaire trauma kunnen hebben weer aansluiting te vinden, daarom is het belangrijk voor hen support netwerken op te bouwen. Bel jouw vriend; laat ze praten; laat ze zitten zonder te praten; bied een maaltijd aan; maak samen een wandeling; kook samen; zing samen; vind een manier om tijd te delen op een zorgzame en ondersteunende manier. Laat ze huilen, laat ze praten, laat ze zwijgen.
Kate McNally